اگر به تاریخ جهان از جنبه ي فن خطابه بنگریم، و بشرح حال اعاظم خطیبان ملت ها نظر بیندازیم، بدون تردید بعنوان این مقاله که: علی بزرگترین خطیب تاریخ است اعتراف خواهیم کرد. این دعوي نه از روي تعصب دینی است، و نه تعبد فکري، و حتی اثبات این خصیصه را هم فضیلت تامه، براي علی نمی دانیم، چه او چنان آراسته به فضایل و کمالات است، که خطیب بودنش در مقابل سایر محسناتش، یکی از هزار، و اندکی از بسیار است. توضیح عنوان مذکور مستلزم بیان چند امر بعنوان مقدمه است، که بی آن اذهان را متوجه حقیقت موضوع نمی کند، و آن، نخست تعریفی باجمال از خطابه و خطیب، دوم، صفات و خصایص خطبان بزرگ، سوم، نحوه ي کار آنها و در آخر مقایسه ي با حضرتش. کمال بحث در این مسائل به حجم کتابی نیازمند است، و از عهده ي مقاله اي، هر چند طولانی، برنیاید. ولی چون در حد گفتاري محدود مورد تقاضاست، ناگزیر مقصود را فشرده و فهرست وار ذکر کرده، باشد که ضمن اداي تکلیف، خوانندگان هوشمند را اشارتی کافی باشد.