با مراجعه به کتاب هاي رجالی شیعه و تراجم و زندگینامه هاي دانشمندان و عالمان دینی، به چهره هاي فراوانی از فقهاء، محدّثان، متکلّمان و عارفان و سخنوران و ادیبان بر می خوریم که یا در قم زاده شده و یا از دیگر بلاد به این شهر مقدّس هجرت کرده و در آن نشو و نما یافته و به نشر معارف اسلامی پرداخته اند. قم از بدو حیات اسلامی خویش به عنوان یکی از بزرگترین مراکز علمی مطرح بوده است. گر چه در سده هاي اخیر تحت الشعاع حوزه علمیه نجف قرار داشت، لیکن به سال 1340 ق. توسّط حضرت آیت الله حاج شیخ عبد الکریم حائري بازسازي و به صورتی جدید تأسیس گردید. و بدین وسیله این حوزه نشاط علمی خود را باز یافت و مجتهدان و فاضلان و بسیاري را در دامان پرمهر خود پرورش داد. عالمانی که هر یک در حد توان خویش خدماتی فراوان به فرهنگ تشیع نمودند.