یکی از روش هاي عقلایی رایج در میان ملل و نحل ، « تقیه » است. این شیوه که به معنی خودداري از افتادن به دام خطر و مهلکه می باشد، در اسلام نیز با عمل عمار بن یاسر و تأیید پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم، سپري براي حفظ جان مسلمانان در مواقع خطر شناخته شد و به گفته ائمه معصومین علیهمالسلام جزء دین و آیین اسلام واقع شد. « تقیه » از مهمترین عواملی است که باعث شد شیعیان در طول تاریخ خونبار خود به حفظ مکتب و عقایدشان پرداخته و آن را به دست ما برسانند. به همین جهت، یکی از معتقدات کلامی فقهی شیعه و عملکردهاي تاریخی آن براي حفظ موجودیتش در برابر اکثریت غیر شیعه یا غیر مسلمان محسوب میگردد. نکته قابل توجه دیگر، آن است که تقیه یک رفتار طبیعی بشري است و در عرف اکثر اقوام و ملل در سراسر تاریخ سابقه دارد و مخصوص مذهب شیعه نبوده است؛ بلکه واکنش فرد یا قوم مقهور یا در اقلیت است که توان رویارویی و مبارزه مستقیم را نداشته یا اصولًا چنین مبارزه اي به صلاحشان نبوده و موجودیت آنها را تهدید مینموده یا می نماید. نتیجه آن که، تقیه سپري است که عقل در مقام خطرهاي مهلک از آن بهره میگیرد. و علاوه بر این که جواز اجتماعی و عرفی دارد، شرع نیز که عقل کل است آن را امضا نموده و وظیفه دانسته است. در این مقاله ما بر آنیم که با سیري اجمالی در معناي تقیه، تاریخچه و جایگاه آن در اسلام، برخی پیچیدگیها و شبهه هاي مربوط به آن را رفع نموده و تقیه را از دیدگاه امام صادق علیهالسلام مورد بحث و بررسی قرار دهیم...