علم فرق و مذاهب يكى از دانشهاى ديرين و ديرپاى اسلامى است که از همان سده هاى نخستین اسلامى پا گرفته و همچنان مورد توجه انديشمندان اسلامى است . يكى از عوامل پويايى و پايندگى اين علم ، پیوند نزديك آن با حیات دينى و فرهنگى جامعه اسلامى است . هر چند آثار بر جاى نشان مى دهد که همواره نوعى تعصب و روحیه تقابل بر اين علم سايه انداخته و داورى هاى نادرست گاه چهره اى کاملا غیر واقعى از جريانهاى فكرى مخالف به نمايش گذاشته است ، اما با اين همه ، هیچ مورخ و پژوهنده تاريخ تفكر اسلامى از اين علم بى نیاز نیست.