بین مفسران و متکلمان شیعه چنین مشهور است که آیه مذکور درباره ابلاغ ولایت و امامت و خلافت امام علی (ع) نازل شد. از این رو این آیه شریف به آیه «تبلیغ» شهرت یافت. خداوند متعال در این آیه شریف با لحنی خاص با پیامبر (ص) صحبت می‌‌فرماید و دستور مشخصی را به وی ابلاغ می‌‌نماید: «بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ». از این رو اگر رسول اکرم (ص) در انجام آن کوتاهی ورزد، رسالتش کامل نمی‌شود و آن همه سختی که در مسیر ابلاغ دین بر او متحمل شده بود، بی‌فایده می‌‌ماند؛ چرا که دستور حق تعالی را به طور کامل انجام نداده است. بدین جهت  خداوند متعال می‌‌فرماید: «وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ».

سپس خداوند متعال به پیامبر(ص) که گویا از حادثه خاصی دل‌نگران و مضطرب بودند، دلداری می‌‌دهد و می‌‌فرماید: «وَ اللَّهُ یعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ». خداوند متعال در پایان آیه به عنوان یك تهدید و مجازات، به آنهایى كه این رسالتِ مخصوص را انكار كنند و در برابر آن از روى لجاجت كفر بورزند، می‌‌فرماید: خداوند كافران لجوج را هدایت نمى‏كند: «إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِی الْقَوْمَ الْكافِرِینَ».

شان نزول آیه

در كتاب‌هاى مختلفى كه دانشمندان اهل تسنن، اعم از تفسیر و حدیث و تاریخ نوشته‏اند، روایات زیادى دیده مى‏شود كه با صراحت مى‏گوید: آیه فوق درباره امام على (ع) نازل شده است.

این روایات را جمع زیادى از صحابه از جمله «زید بن ارقم» و «ابوسعید خدرى» و «ابن عباس» و «جابر بن عبداللَّه انصارى» و «ابوهریره» و «براء بن عازب» و «حذیفه» و «عامر بن لیلى بن ضمره» و «ابن مسعود» نقل كرده‏ و گفته‏اند كه آیه فوق درباره امام على (ع) و واقعه روز غدیر نازل گردیده است.[1]

کلینی با سند صحیح از زراره، فضیل بن یسار، بکیر بن اعین، محمد بن مسلم، برید بن معاویه و ابی‌الجارود، همگی از امام محمد باقر (ع) چنین نقل می‌‌کنند: «خداوند متعال پیامبرش را به ولایت علی(ع) فرمان داد و بر او چنین نازل کرد: «إِنَّما وَلِیكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ». خداوند ولایت را واجب کرد. لیکن آنان نمی‌دانستند این ولایت چیست. پس خداوند به محمد(ص) فرمان داد ولایت را برای آنان تفسیر کند؛ همان گونه که احکام نماز و زکات و روزه و حج را تفسیر می‌‌کند. چون این فرمان رسید، حضرت دلتنگ و نگران شد که نکند مردم از دینشان برگردند و او را تکذیب کنند. لذا حضرت به پروردگارش رجوع کرد. پس خداوند چنین وحی فرستاد: «یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِی الْقَوْمَ الْكافِرینَ». پس حضرت به فرمان خداوند امر ولایت را آشکار ساخت و به معرفی ولایت علی (ع) در روز غدیر خم پرداخت... و به مردم فرمان داد تا حاضران به غائبان اطلاع دهند».[2]

دیدگاه شیعه درباره آیه تبلیغ

شیعه معتقد است آیه تبلیغ مربوط به ولایت امام علی(ع) است و مصداق آیه «ما أُنْزِلَ إِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ»، ولایت امام علی (ع) می‌باشد. لذا برای این ادعا دلایلی را ذکر می‌کند:

۱. خداوند متعال در اجرای این امر اهتمام بسیاری کرده است که اگر این موضوع ابلاغ نشود، گویا رسالت پیامبر(ص) ابلاغ نشده است. پس این مسأله نمی‌تواند امری جز مسأله امامت و زعامت و جانشینی امام علی (ع) باشد که باید عهده‌دار وظایف و شئونات نبی به جز وحی شود؛

۲. از آیه فوق استفاده می‌شود که ابلاغ این امر برای رسول خدا(ص) دشوار بوده است؛ زیرا خوف آن را داشته که مردم از فرمان او سر پیچی کنند و با ایجاد اختلاف و تشتت، زحمات ۲۳ ساله او را بر باد دهند؛

۳. روایات صحیح السند، از طرق شیعه و سنی، شأن نزوله «آیه تبلیغ» را درباره امام علی(ع) می‌داند.[3]