1 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام امیرالمؤمنین علیه السلام
در آخرین لحظات عمر مبارك حضرت فاطمه علیها السلام وصایای خویش را به همسرشان می نمودند كه «ای پسرعمو! توهرگز مرا در دوران زندگی دروغگو وخائن نیافتی و هرگز با فرمانت مخالفت نكردم.»
علی علیه السلام كه شاهد درگذشت تنها یاور و تسلّی بخش خود است، می فرماید: «پناه به خدا! تو داناتر و پرهیزگارتر و گرامی تر و نیكوتر از آنی كه من به جهت مخالفت كردنت با خود، تو را نكوهش كنم. دوری از تو و احساس فراقت برمن گران خواهد بود ولی گریزی از آن نیست. به خدا سوگند! با رفتنت مصیبت رسول خدا صلی الله علیه و آله را برمن تازه كردی. اناللّه و اناالیه راجعون از این مصیبت بزرگ و دردناك و تأثرآور و حزن انگیز!»(1)
دقت دركلام علی علیه السلام در این لحظات شدت علاقه و احترامش را به فاطمه علیها السلام می رساند. در نگاه امام علی علیه السلام فاطمه در چنان مرتبه والایی از زهد و خداترسی و عمل به احكام الهی قرار دارد كه تصور مخالفت او با همسرش ممكن نیست. حضرت علی علیه السلام در پاسخ به ادعاهای بی اساس معاویه مبنی بر فضایل امویان در نامه ای می نویسد: «... دو سید جوانان اهل بهشت از ماست و «صبیة النار» از شماست، كودكانی كه نصیب آنان آتش گردید. بهترین زنان جهان از ماست. و «حمّالة الحطب» آنكه هیزم كشد برای دوزخیان از شماست. این فضلیت ها از ماست و آن فضیلت ها از شماست...»(2)
در شعری كه به ایشان منسوب است، می فرماید: «من به فاطمه و فرزندانش مباهات می كنم! آن گاه به رسول خدا صلی الله علیه و آله افتخار می كنم در آن هنگام كه فاطمه را به همسری من درآورد.»(3)
شخصیت والایی چون حضرت علی علیه السلام به همسری بانوی جهان افتخار می كند و همسری با او را ملاك برتری خود و شایستگی اش بر رهبری اسلام می داند.
2 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام حسن مجتبی علیه السلام
امام حسن علیه السلام در موارد بسیاری از مادرشان سخن گفته اند. من جمله: «شبی دیدم مادرم در محراب به نماز ایستاده است و تا طلوع خورشید مشغول ركوع و سجود بود و شنیدم برای یكایك مردان و زنان دعا می كرد و آنان را نام می برد ولی برای خود چیزی نخواست. عرض كردم: مادر! چرا همان گونه كه برای دیگران دعا می كنی، برای خود دعا نمی كنی؟ فرمود: فرزندم! اول همسایه بعد از آن خانه.»(4)
3 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام حسین علیه السلام
در روز عاشورا، در آن هنگام كه لشكر دشمن امام حسین علیه السلام را احاطه كرد. ضمن خطبه مفصّلی فرمودند: «مرا بین كشته شدن و ذلّت مخیر كرده اند و من هرگز تن به پستی نمی دهم. خدا و رسول مرا از چنین كاری باز می دارند. همچنین نیاكان پاك و دامن های مطهر و پاكیزه اجازه چنین پذیرشی را به من نمی دهند.»(5)
در یك كلام، امام حسین علیه السلام دلیل پایمردی و مقاومت خویش را تربیت الهی فاطمه علیها السلام می داند.
امام حسین علیه السلام نقل می كند: «آن زمان كه رسول خدا صلی الله علیه و آله در خانه ام سلمه بود، صرصائیل (یكی از فرشتگان الهی» نزد پیامبر آمد و عرض كرد: نور را به عقد نور درآور. پیامبر فرمود: چه كسی را برای چه كسی؟ گفت: دخترت فاطمه علیها السلام را برای علی ابن ابی طالب. سپس در حضور جبرئیل و میكائیل و صرصائیل فاطمه را به عقد علی درآورد.»(6)
دخترم فاطمه را بدان جهت فاطمه نامیدند كه خداوند عزوجل او و دوستانش را از آتش جهنّم به دور نگه می دارد .
4 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام سجّاد علیه السلام
امام سجاد علیه السلام می فرماید: «وقتی كه قیامت فرا رسد، منادی ندا می دهد: در این روز، ترس و اندوهی به خود راه ندهید. همه خوشحال از این عفو عمومی سربالا می برند. فاطمه علیها السلام وارد محشر می شود و گفته می شود كسانی كه به آیات ما ایمان آوردند و مسلمان شدند به جز مسلمانانی كه دوستدار اهل بیت هستند، همگی سرها را بزیر اندازند. آن گاه اعلام می شود: این است فاطمه دخت محمد صلی الله علیه و آله . او و همراهانش به سوی بهشت می روند. خداوند فرشته ای را خدمت وی می فرستد و می گوید: حاجتت را از من بخواه!
فاطمه عرض می دارد: پروردگارا! حاجت من آن است كه مرا و كسانی را كه فرزندان مرایاری كردند، مورد عفو قرار دهی.»(7)
5 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام محمدباقر علیه السلام
امام باقر علیه السلام به جابر روایت كردند كه: «... چون قیامت شود، جبرئیل ندا می دهد: خدیجه دختر خویلد كجاست؟ مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، ام كلثوم خوهر موسی كجایند؟ آنان از جای بر می خیزند... ای اهل محشر! امروز من كرامت را برای محمد و علی و حسن و حسین و فاطمه علیهم السلام قرار دادم. سرها را پایین بیاندازید و چشمها را فرو ببندید، چون فاطمه می خواهد به بهشت برود. سپس جبرئیل ناقه ای بهشتی می آورد و آن حضرت را به بهشت می برد و لیكن ایشان وقتی نزدیك بهشت می رسد درنگ می كند. خداوند می فرماید: درنگ شما برای چیست؟
فاطمه می گوید: پروردگارا! دوست دارم در چنین روزی مقامم شناخته شود. خداوند می فرماید: ای دختر حبیبم! برگرد و نظر افكن و هركس را كه دوستی تو یا دوستی یكی از فرزندان تو در دلش باشد، او را گرفته و وارد بهشت كن.»
در ادامه امام باقر علیه السلام می فرماید: «به خدا سوگند! ای جابر در آن روز فاطمه شیعیان و دوستانش را همانند پرنده ای كه دانه خوب را از دانه بد جدا می كند، از بین جمعیت جدا می كند.»(8)
6 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام جعفر صادق علیه السلام
مرحوم مجلسی در ضمن روایتی از امام صادق علیه السلام نقل می كند: «فاطمه، صدیقه كبری است. محور حركت انسانهای گذشته، معرفت و شناخت حضرت فاطمه بوده است.»(9)
سید هاشم بحرانی روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل می كند كه: «نبوت هیچ پیامبری تكمیل نشد مگر این كه به فضیلت آن حضرت اقرار نموده، محبّت او را دارا باشد.»(10)
امام صادق علیه السلام در ذیل آیه شریفه «اناانزلناه فی لیلة القدر»؛ می فرماید: منظور از «لیلة» فاطمه و منظور از «قدر» خداوند است. هركس فاطمه را آن گونه كه سزاوار است، بشناسد، «لیلة القدر» را درك كرده است.»(11)
7 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام موسی كاظم علیه السلام
امام كاظم علیه السلام می فرماید: «همانا فاطمه، صدیقه و شهیده است.»(12) سلیمان جعفر می گوید: از امام كاظم علیه السلام شنیدم كه فرمودند: «در خانه ای كه اسم محمد یا علی، حسن، حسین، جعفر، عبداللّه و از زنان فاطمه باشد، فقر و تنگدستی وارد نخواهد شد.»(13)
8 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام از اجداد گرامیش نقل می كند كه پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمودند: سه فضیلت به تو داده شد كه به من داده نشده است. علی علیه السلام عرض كرد: چه چیزهایی به من داده شده است؟ فرمود: تو پدر زنی چون من داری كه من چنین پدر زنی ندارم، همسری چون فاطمه به تو داده شده كه به من داده نشده است، حسن و حسین به تو داده شده كه به من داده نشده است.»(14)
امام رضا علیه السلام از پدران بزرگوار خود از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می كند كه پس از ازدواج علی و فاطمه علیهما السلام خداوند عزوجل فرمودند: «اگر علی علیه السلام را نمی آفریدم برای دخترت فاطمه همتا و همسری در روی زمین یافت نمی شد.»(15)
9 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام خطاب به موسی بن قاسم كه گفت: در حجّ از طرف مادرت نیز زیارت كردم و گاهی هم نكردم؛ فرمودند: «آن را زیاد كن، زیرا كه برترین چیزی است كه بدان عمل می كنی.»(16)
زكریا بن آدم نقل می كند: «در محضر امام رضا علیه السلام بودم كه امام جواد علیه السلام در حالی كه بیش از چهار سال از عمرش نگذشته بود، وارد شد. وقتی نشست دستش را روی زمین قرار داد و سر به آسمان بلند نمود و مدتی طولانی به فكر فرو رفت. امام رضا علیه السلام فرمود: جانم فدایت! چرا این چنین در اندیشه ای؟ پاسخ داد: به جهت ستم هایی كه نسبت به مادرم فاطمه علیها السلام انجام دادند.»(17)
10 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام هادی علیه السلام
آن حضرت در مورد علت نامگذاری حضرت صدیقه طاهره علیها السلام به «فاطمه»، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می كند: «دخترم فاطمه را بدان جهت فاطمه نامیدند كه خداوند عزوجل او و دوستانش را از آتش جهنّم به دور نگه می دارد.»(18)
11 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام حسن عسكری علیه السلام
امام حسن عسكری علیه السلام از امام علی علیه السلام ، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می كند كه: «آن هنگام كه خداوند آدم و حوا را آفرید، آنان در بهشت به خود مباهات می كردند. آدم به حوا گفت: خداوند هیچ مخلوقی بهتر از ما نیافریده است. خداوند به جبرئیل فرمود: این دو بنده ام را به فردوس برین ببر! زمانی كه وارد فردوس شدند، چشمانشان به بانویی افتاد كه جامه ای زیبا از جامه های بهشتی در برداشت و تاجی نورانی بر سرگذاشته و دو گوشواره درخشان به گوشش آویخته بود و بهشت از پرتو نور چهره اش درخشان بود. حضرت آدم به جبرئیل گفت: حبیبم جبرئیل! این بانو كه از زیبایی چهره اش بهشت نورانی گشته، كیست؟ گفت: او فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله پیامبری از نسل تو است كه در آخرالزمان خواهد آمد. گفت: این تاجی كه برسردارد، چیست؟ پاسخ داد: شوهرش علی بن ابیطالب علیه السلام است. گفت: این دو گشواره كه بر دو گوش او است چیست؟ پاسخ داد: دو فرزندش حسن و حسین می باشند. آدم گفت: حبیبم! آیا اینان پیش از من آفریده شده اند؟ گفت: بلی، اینان در علم مكنون خداوند چهارهزار سال پیش از آن كه تو آفریده شوی، وجود داشتند.»(19)
12 ـ فاطمه علیها السلام از نگاه امام مهدی (عج)
حضرت بقیة اللّه(عج) فرمودند: «دختر رسول خدا فاطمه علیها السلام برای من سرمشق و الگوی نیكویی است.»(20)
امام مهدی علیه السلام كه با ظهور خویش عالم را متحوّل می سازد، حضرت فاطمه علیها السلام را الگوی عملی و حكومتی خویش می شمرد و این، حكایت از مقام عظمای بانوی عالم، حضرت زهرا علیها السلام دارد.
آنچه مطرح شد، قطره ای از دریای وجود فاطمه علیها السلام بود.(21) به این امید كه در قیامت ما را مشمول عنایت و شفاعت خود قرار دهد.

پی نوشت ها :
1- فاطمة الزهرا من المهد الی اللحد، ص 609 و 610؛ روضة الواعظین، ص 151.
3- دیوان امام علی ابن ابی طالب(ع)، محمدعبدالرحمن عوض، ص 65.
4- بحارالانوار، ج 43، ص 81 و 82، حدیث 3.
5- همان، ج 45، ص 9.
6- همان، ج 43، ص 123، حدیث 31.
7- عوالم العلوم، 11/2/1780 و 1779.
8- بحارالانوار، ج 43، ص 64.
9- همان، ص 105.
10- مدینة المعاجز به نقل: فاطمة الزهرا بهجة القلب المصطفی، ص 86.
11- بحارالانوار، ج 43، ص 65، حدیث 580.
12- مرآة العقول، ج 5، ص 315.
13- سفینة البحار، ج 4، ص 295.
14- مسندالرضا، ج 1، ص 119، حدیث 81.
15- همان، ج 1، ص 141، حدیث 177.
16- اصول كافی، ج 4، ص 314، حدیث 2.
17- بحارالانوار، ج 50، ص 59.
18- لسان المیزان، ج 3، ص 346.
19- بحارالانوار، ج 53، ص 180.

20- اهم منابع از کتب روایی و مذهبی بوده است. بویژه اصول کافی و بحارالانوار و مجلات پیام زن و آیینه عصمت.

منبع : فرهنگ کوثر ، مرداد 1379 - شماره 41