حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در فضیلت امیرالمؤمنین نقل شده است که:
حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در فضیلت امیرالمؤمنین نقل شده است که:
«... عن أبى الأزهر قال ثنا عبدالرزاق أنبأ معمر عن الزهری عن عبیدالله بن عبدالله عن ابنعباس رضی الله عنهما قال: نظر النبی صلى الله علیه وآله إلى علی، فقال: یا علی أنت سید فی الدنیا، سید فی الآخرة، حبیبك حبیبی و حبیبی حبیب الله، و عدوك عدوى و عدوی عدو الله، و الویل لمن أبغضك بعدی.[۱]
به چند طریق از ابوالازهر نقل شده است که عبدالرزاق از استادش معمر از زهری از ابن عباس نقل نموده است که گفته پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی (علیه السلام) نگاه کرد و فرمود: ای علی! تو در دنیا و آخرت آقایی، دوست تو دوست من، و دوست من دوست خداست، و دشمن تو، دشمن من و دشمن خداست، و وای بر کسی که بعد من تو را خشمگین کند.»
ابوالازهر أحمد بن الأزهر بن منیع بن سلیط از رجال حدیث
حاکم نیشابوری او را به اجماع ثقه میداند و میگوید: «اگر فردی ثقه، حدیثی را به تنهایی نقل نماید، حدیث صحیح میباشد.»[۲]
و خطیب بغدادی از محمد بن یحیی ثنای او را حکایت میکند.[۳]
مزی هم درباره احمد بن ازهر از مسلم بن حجاج نقل میکند که من روایاتش را مینویسم و حاكم أبوعبدالله میگوید: «رسم مسلم در مورد ثقات این است و این گفته ثقه بودن احمد بن ازهر را نزد مسلم را ثابت میکند.»
و إبراهیم بن أبوطالب میگوید:
«او از بهترین مشایخ حدیثی ما میباشد.»
و أحمد بن سیار مروی در نام بردن از مشایخ نیشابور میگوید:
«أحمد بن أزهر از موالی آنان است، او حسن الحدیث است.»[۴]
مزی و ذهبی از قول ابن عدی نقل میکنند که:
«احمد بن ازهر نزد مردم از راستگویان بوده و افراد ثقه از او نقل میکنند».[۵]
و همچنین از أبوحاتم رازی و صالح بن محمد بغدادی نقل نموده اند:
«احمد بن ازهر راستگوست.
و نسائی هم او را رد ننموده است.»[۶]
و دارقطنی هم در تأیید او گفته: «از بدتر از او هم در صحیح روایت نقل شده است.»[۷]
و ذهبی او را ثقه، امام، حافظ و ثبت دانسته و گناه این حدیث را از او ندانسته است.[۸]
و گفته که او مشایخ کبار کوفه (ابن نمیر و طبقه اش) را درک کرده و عده ای از او حدیث نقل نموده اند و غیر از این حدیث مورد بحث در احادیث دیگرش مناقشهای نشده است.[۹]
احمد بن ازهر توثیقات فراوان دارد و جرحی نسبت به او ذکر نگردیده است و هر احتمالی در مورد جرح او توسط رجالیون داده شده است، به وسیله دیگران پاسخ آن بیان گردیده است.
او در منابع حدیثی، ازجمله سنن ابن ماجه، سنن دارقطنی، سنن بیهقی، سنن نسائی، صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان، دارای احادیث فقهی میباشد و روایات او مورد قبول بوده و اگر به بعضی از روایات جرحی وارد شده به واسطه او نمی باشد.
البته احمد بن ازهر تنها کسی نیست که از عبدالرزاق این حدیث را نقل کرده است، بلکه محمد بن علی بن سفیان صنعانی نجار هم همین حدیث را از عبدالرزاق نقل نموده است، و این نشان دهنده این است که احمد بن ازهر که از عبدالرزاق نقل کرده، راست گفته است.[۱۰]
تنها بحث بر روی عبدالرزاق باقی می ماند.
مزی عبدالرزاق را راستگو میداند.[۱۱]
ذهبی هم در مورد عبدالرزاق، او را عارف به حدیث دانسته و گفته است که: «تشیع عبدالرزاق در حدیث از اسرار است و او میداند به چه کسی نقل حدیث میکند، او این حدیث را هیچ وقت برای احمد بن حنبل، یحیی بن معین، علی بن مدینی نقل نمیکند، بلکه برای أحمد بن أزهر و محمد بن علی بن سفیان نجار نقل میکند.»[۱۲]
ولی با این حال یحیی در مورد عبدالرزاق میگوید: «اگر عبدالرزاق مرتد هم شود، ما از روایاتش دست برنمیداریم.»[۱۳]
بنابراین این حدیث طبق شرائط صحیحین، صحیح به شمار می آید.
پینوشت:
[۱]. حاکم نیشابوری، المستدرك، بیروت: دارالمعرفة، ج۳، ص۱۲۷.
[۲]. همان.
[۳]. خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت: دارالكتب العلمیة، ۱۴۱۷، ج۴، ص۲۵۹.
[۴]. مزی، تهذیب الكمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶، ج۱، ص۲۵۶.
[۵]. همان.
ذهبی، میزان الاعتدال، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۸۲.
[۶]. مزی، تهذیب الكمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶، ج۱، ص۲۵۶.
ذهبی، سیر أعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳، ج۱۲، ص۳۶۳.
ذهبی، میزان الاعتدال، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۸۲.
[۷]. مزی، تهذیب الكمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶، ج۱، ص۲۵۶.
[۸]. ذهبی، سیر أعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳، ج۱۲، ص۳۶۳.
[۹]. ذهبی، میزان الاعتدال، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۸۲.
[۱۰]. مزی، تهذیب الكمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶، ج۱، ص۲۵۶.
ذهبی، سیر أعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳، ج۹، ص۵۷۴.
ذهبی، تاریخ الاسلام، بیروت: دارالكتاب العربی، ۱۴۰۷، ج۲۰، ص۴۰.
[۱۱]. مزی، تهذیب الكمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶، ج۱، ص۲۵۶.
[۱۲]. ذهبی، سیر أعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳، ج۱۲، ص۳۶۳.
ذهبی، میزان الاعتدال، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۸۲.
[۱۳]. ذهبی، سیر أعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳، ج۹، ص۵۷۴.