ابن‌تیمیه می‌گوید: «بعضی از افراد دروغگو چنین حدیثی را وضع و ساخته‌اند که گویا آیه
ابن تیمیه می گوید: «بعضی از افراد دروغگو چنین حدیثی را وضع و ساخته اند که گویا آیه «إِنَّمَا وَلِیُّكُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ[مائده/۵۵] همانا دوست و سرپرست شما خداست و پیامبرش و كسانى كه ایمان آورده اند، آنان كه نماز را برپا مى دارند و زكات مى دهند در حالى كه در ركوعند.»
درباره ی علی آن هنگامی که انگشتر خود را در حال نماز صدقه داد، نازل شده است.
این سخن به اجماع آگاهان به نقل (حدیث) دروغ است»![۱]
در جواب ابن تیمیه باید بگوئیم که اولاً پیامبر به مسجد آمدند، در حالی که مردم نماز می خواندند، آنجا مسکینی را دیدند که از مردم کمک می خواست.
پیامبر از او پرسید: «آیا کسی به تو کمک کرد؟» او گفت: «آری، این شخص که ایستاده است.»
حضرت پرسیدند: «در کدام حال به تو کمک کرد؟» گفت: در حالی که رکوع بوده.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «او علی است، سپس تکبیر گفته این آیه که درباره ی علی نازل شده بود را خواندند: «همانا، ولی شما تنها خدا، پیامبر و کسانی هستند که ایمان آورده اند، همان کسانی که نماز برپا می دارند و در حال رکوع زکات می پردازند.»[۲]
ثانیاً این مطلب را عده ای از صحابه و تابعین در روایات مختلف با ۱۴ سند ذکر کرده اند از جمله حضرت علی (علیه السلام)، ابن عباس، عمار، جابر، ابوذر، مقدار، سلمان، محمد حنفیه، مجاهد، امام باقر (علیه السلام)، مقاتل کلبی، سدی و دیگران.
ثالثاً سیوطی در کتابش[۳] نزول این آیه در مورد حضرت امیرالمؤمنین را از هشت صحابی و از کتاب های محدثان و مفسران نقل کرده است.
رابعاً حسان بن ثابت از شاعران صحابه نیز در این باره چنین شعری سروده است:
فأنت الذی أعطیت إذ کنت راکعاً زکاة فدتک النفـــــس یا خیر راکـــــع
فأنــــــــــزل فیـــک الله خیــــــــــــــر ولایــــة وثبتها مثنــــی کتاب الشـــــرایع
یعنی تو همان کسی هستی که در حال رکوع زکات دادی، جانم فدایت ای بهترین رکوع کننده، آن گاه خدا در مورد تو نیکوترین ولایت را نازل فرمود، و آن را در کتاب شریعت ثبت نمود.[۴]
خامساً علمای بزرگ اهل سنت مانند قاضی ایجی، جرجانی، قوشجی، تفتازانی و دیگران گفته اند: «اجماع مفسران بر این است که این آیه در شأن و فضیلت علی نازل شده است».[۵]
سادساً آلوسی نیز می گوید: «این آیه نزد معظم محدثان درباره علی نازل شده است.»
و همچنین می گوید: «غالب اهل اخبار بر این هستند که این آیه درباره علی نازل شده است.»[۶]
پس نتیجه اینکه شکی نیست در این آیه شریفه که شأن نزول آن در مورد حضرت علی علیه السلام است و دیگر اینکه اخبار وارده دارای سندهای صحیح می باشند و افرادی مثل ابن کثیر، ابن مردویه، ابن ابی حاتم، نسابی و دیگران آن را روایت کرده اند همه صحیح می باشند و ابن تیمیه از خود اجماع بر دروغ بودن این خبر را یافته و ساخته است.
پی نوشت:
[۱]. منهاج السنه: احمد بن عبدالحلیم ابن تیمیه (وفات ۷۲۸ هـ) موسسه قرطبه، ۱۴۰۶، ج۱ ص ۱۵۵.
[۲]. انساب الأشراف: احمد بن یحیی بلاذری (وفات ۲۸۸ هـ) مؤسسه الاعلمی، بیروت، ۱۳۹۴ هـ، ج ۱ ص ۲۸۸.
تفسیر ابن أبی حاتم: ج ۴ ص ۱۱۶۲.
مجمع الزوائد: الحافظ نور الدین علی بن ابی بکر هیثمی (وفات ۸۰۷ هـ) تحقیق عبدالله محمد درویش، دارالفکر لبنان، ج ۷ ص ۱۷.
تفسیر آلوسی، شهاب الدین محمود ابن عبدالله الحسینی آلوسی (وفات ۱۲۷۰ هـ)،، ج ۶، ص ۱۶۶.
[۳]. در المنثور: جلال الدین سیوطی، (وفات ۹۱۱ هـ) فتح الجده و دار المعرفة، بیروت ۱۳۶۵ هـ، ج ۲ ص ۲۹۳.
[۴]. تفسیر روح المعانی شهاب الدین محمود ابن عبدالله الحسینی آلوسی (وفات ۱۲۷۰ هـ)، ج ۶ ص ۱۶۸.
شواهد التنزیل: حاکم حسکانی (وفات قرن ۵ قمری) مجمع احیاء ثقافة الاسلامیة (۱۴۱۱ هـ) ج ۱ ص ۲۱۴.
[۵]. شرح تجرید، الإ«ام النظار المؤید بالله احمد بن الحسن الهارونی الحسینی، نشر مرکب یحدث والتراث الیمنی، شامله، ص ۳۶۸.
شرح المقاصد التفتازانی (متوفای ۷۹۱ هـ) نشر دار المعارف النعمانیة، ج ۵ ص ۱۷۰.
شرح مواقف: ج ۸ ص ۳۴۰؛ المواقف فی علم الکلام: عزالدین عبدالرحمن احمد لائیجی، دار الجیل، بیروت، الطبعة الاولی، (۱۹۹۷ م) ص ۴۰۵.
[۶]. تفسیر روح المعانی، شهاب الدین محمود ابن عبدالله الحسینی آلوسی (وفات ۱۲۷۰ هـ)، ج ۶ ص ۱۶۶