بنا به گفته مفسران ومورخان شیعه وسنی، آیه ابلاغ یکی ازآیاتی است که شان نزولش به جریان بزرگ غدیرخم بازمی گردد.

در این آیه خداوند تبارک و تعالی می فرماید :

یَا أیُّها الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ (۱)

 ای رسول! آنچه که از سوی خدا به تو فرستاده شده، به مردم ابلاغ کن.

و اگر ابلاغ نکنی رسالت خدا را تکمیل نکرده ای، خداوند تو را از آسیب مردم حفظ می کند!»

این آیه شامل سه مطلب مهم می باشد

الف :

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مطلبی را باید اعلام کنند

ب:

این مطلب معادل با رسالت پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم و بلکه رسالت خداست ،چون خداوند می فرماید اگرآن مطلب را اعلام نکنی رسالت خدا را ابلاغ نکرده ای

ج:

از مفهوم آیه مشخص است که خوفی در کار بوده چون خداوند می فرمایند :

این مطلب را اعلام نما که خداوند تو را از آسیب مردم حفظ می کند

 مفسیرین ، محدثین و مورخین شیعه و بعضی از مفسیرین ، محدثین و مورخین اهل سنت معتقدند که این آیه در جریان غدیر خم نازل شده است

در ادامه به کلمات و اقوال برخی از علمای بزرگ اهل سنت در این زمینه اشاره می نماییم .

جلال الدین سیوطی در کتاب تفسیری خود ، دربیان شان نزول این آیه چنین در المنثورمی گوید :

 و أخرج إبن أبی حاتم و إبن مردویه و إبن عساكر ، عن أبی سعید الخدری قال :

نزلت هذه الآیة ‏‏:

یا أیها الرسول بلغ ما أنزل إلیك من ربك‏ ، على رسول الله یوم غدیر خم ، فی علی بن أبی طالب.‏ (۱)

همچنین ابن ابی حاتم و ابن مردویه و ابن عساکر از ابی سعید خدری نقل کرده اند که وی گفته است :

این آیه (اشاره به آیه ابلاغ) د رو عید غدیر درباره حضرت علی علیه السلام نازل شده است

عبدالرحمن بکری در کتاب عم بن خطاب نیز به این مطلب اشاره کرده و شان نزول آیه را واقعه غدیر می داند(۲)

وی در بخشی از کتابش حتی به تبریک عمر بن خطاب به حضرت علی علیه السلام اشاره کرده و گفته بعد از جریان غدیر ،عمر بن خطاب به حضرت علی علیه السلام گفت:

یا علی بخ بخ لك یابن أبی طالب أصبحت مولای ، و مولى كل مسلم ، سپس آیه اکمال دین ( الیوم أكملت لكم دینكم.) نازل شد (۳)

در مناقب خوارزمی نیز به این موضوع اشاره شده و شان نزول آیه ابلاغ را عید غدیر دانسته است (۴)

قندوزی حنفی در ینابیع الموده و ابن عساکر نیز در تاریخ دمشق ضمن بیان شان نزول آیه ، به تبریک عمر بن خطاب به علی بن ابیطالب علیه السلام ، اشاره نموده اند (۵)

نتیجه اینکه :

وجود این همه گزارش در کتابهای معتبر فریقین ثابت می کند که شان نزول آیه ابلاغ، واقعه غدیر خم است و این مساله بیانگر رویدادی عظیم در روز غدیر است که به امر خداوند متعال در آن روز توسط پیامبرش به مردم ابلاغ شد ، رویدادی که با رسالت خدا برابری می کرد به گونه ای که عدم ابلاغ پیامبر با عدم انجام رسالت الهی مساوی بود و آن رویداد چیزی نبود جز ولایت و امامت امیر المومنین علیه السلام بر مسلمانان جهان، حال که چنین است چگونه می توان به راحتی از کنار این واقعه گذشت و یا واژه مولی در خطبه رسول خدا را به معنای دوست تفسیر نمود ؟!

منابع

(۱) سیوطی ، درالمنثور، سوره مائده ، جلد ۲ص ۲۹۸

 (۲) عبدالرحمن بکری ، عمر بن خطاب ، ص ۱۹۲ و ۱۹۳

(۳) همان ص ۳۶۱

 (۴) مناقب خوارزمی ، ص ۶ و ۱۳۵

 (۵) قندوزی ، ینابع الموده ج ۳۵۹و ج ۲ص۲۴۹ و ابن عساکر، تاریخ دمشق ، ج ۴۲ ص ۲۳۴ و ۲۳۷